بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران حضرت امام خميني (قدس سره)
قم حرم اهل بيت است. قم مرکز علم است. قم مرکز تقواست.
من هر کجا باشم قمي هستم و به قم افتخار مي‌کنم.
دل من پيش قم است و دل من پيش همه اهل تقواست .
مقام معظم رهبري
در طول هزار و دويست سال يا بيشتر، اين شهر همواره به عنوان يک شهر وابسته به اهل بيت عليهمالسلام شناخته شده است. من شهر ديگري را با اين خصوصيات سراغ ندارم.
رئيس محترم جمهوري
حوزه مبارکه علميه قم ديروز و امروز مهمترين پايگاه بسط, تبين و دفاع از معارف اهل بيت, اخلاق اهل بيت و ادب و اهل بيت بوده و هست و همچون خورشيدي درخشان در آسمان انديشهاي الهي, اسلامي و بشري درخشيده است.
به شهادت تاريخ, ايران در سراسر قرون و اعصار گذشته مشعلدار تفکر و انديشه بوده است و گرچه در طي اين طريق دچار فراز و نشيبهايي شده است اما چراغ انديشه و تفکر هيچگاه بي ذوق نشد. همين تلاش عقلاني در مواجهه با پديده ها و رويدادهاي حيات انساني باعث تعميق و گسترش فرهنگ اسلامي و ارزشهاي مانند انسان دوستي, شرافت, عدالتخواهي و ... گرديده است. در اين ميان, استان قم سهم عمده اي در بسط و توسعه فرهنگ و تمدن ايران اسلامي دارد, چه بسيار فرزانگان, انديشمندان, علما و مراجعي که قم به تاريخ و تمدن اسلامي تقديم نموده است.
اين استان با جمعيتي حدود يک ميليون نفر و صدها سال سابقه تاريخي يکي از استانهايي است که از لحاظ فرهنگي, اجتماعي در تاريخ و تمدن ملت ايران و توسعه فرهنگ ديني از سهم بسزايي برخوردار است. و در حال حاضر نيز, استان قم به لحاظ مذهبي و هويت ديني يکي از کانونهاي اصلي تربيت و پرورش شخصيتهاي بزرگ شيعه محسوب ميشود.حضور هزاران طلبه فاضل و صاحب نظر در حوزه دين در اين استان مؤيد اين مطلب است. از نظر فرهنگي دومين استان در حوزه نشر و چاپ در کشور شناخته شده است. انتشار قريب به 80 نشريه ديني, فرهنگي, پژوهشي و هنري در اين استان نشانه توانمندي علمي و رشد فرهنگي آن محسوب ميگردد. از نظر کتابخانه هاي عمومي, تخصصّي و شخصيتي يکي از مراکز غني کشور است که نقش بسيار ارزنده و مهم در فرهنگ کتابخواني در جامعه ايفا ميکند. در وادي هنرهاي تجسمي, خوشنويسي, نمايش, شعر و قصه, موسيقي و سينما داراي صدها شخصيت برجسته ميباشد که هر کدام بخشي از سرمايه هاي بزرگ فرهنگ و هنر اين کشور را تشکيل ميدهند. اما در بررسي قابليتها امکانات و سرمايه هاي فرهنگي استان به وضوح در مي يابيم که اين منطقه خيلي بيشتر از آنچه تاکنون معرفي و شناخته شده, شايسته شناسائي, معرفي است و مبالغه نخواهد بود اگر استان قم را استاني گمنام بناميم. نگاهي گذرا به سيماي کلي سرمايه ها و قابليتهاي فرهنگي استان قم, اين ناشناختگي را به سادگي اثبات ميکند.
عليرغم ويژگيهاي ذکر شده براي استان قم, به نظر ميرسد که رشد و توسعه فرهنگي در اين استان چندان قابلتوجه نبوده است. و با توجه به مزيتهاي اين استان نسبت به استانهاي ديگر ـ در چند شاخص کمي ـ نه تنها از برتري فرهنگي برخوردار نيست بلکه حتي از برخي استانهايي ديگر در رتبهاي پائينتري برخوردار است.
افزايش بي رويه نرخ رشد جمعيت قم از 7% در سالهاي (1345ـ 1355) به 14/4% در سالهاي (1364ـ 1375), عدم پايداري و ناهمگون بودن ساختار جمعيت, نبود امکانات و تسهيلات فرهنگي و هنري, نداشتن فضاهاي تفريحي سالم, فقدان جامعنگري فرهنگي, عدم ارتباط منطقي با جوانان, ناديده گرفتن واقعيتها, جلوگيري از نقادهاي علمي جوانان و ... آسيب پذيري فرهنگي را در ميان توده و نسل جوان قم فراهم ساخته است.